คลีนรูม (Cleanroom) หรือที่นิยมเรียกกันว่า ห้องปลอดเชื้อ คือ ห้องสะอาดที่ควบคุมปริมาณอนุภาคต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น อุณหภุมิ ฝุ่นละออง ความชื้น และความดัน ไม่ให้เกินระดับมาตรฐานที่กำหนดไว้ เพื่อป้องกันและควบคุมสิ่งสกปรก มลพิษ และอากาศภายนอกไม่ให้เข้ามาในห้อง
คือ ห้องที่ความดันภายในห้องต่ำกว่าความดันภายนอกเสมอ คลีนรูมแบบนี้เรียกว่า BCR (Biological Cleanroom) เป็นชนิดที่ใช้เป็น ห้องป้องกันเชื้อโรค ที่ต้องระมัดระวังเชื้อเป็นพิเศษ เช่น โรงงานผลิตยา โรงงานผลิตเครื่องมือแพทย์ โรงงานผลิตอาหาร ห้องทดลองชีวภาพ ห้องผ่าตัด*
* ทั้งนี้การ Design ห้องให้เป็นความดันลบ / ความดันบวก ขึ้นอยู่กับการใช้งานของผู้ใช้เป็นหลัก
แต่... Cleanroom ที่จะใช้ไม่ใช่ว่าเราสร้างปุ๊บ แล้วสามารถใช้ได้เลย ต้องผ่านการตรวจสอบห้องสะอาดก่อนการใช้งานจริง ที่เรียกว่า Cleanroom Performance Testing (CPT) ของ NEBB (National Environmental Balancing Bureau) จากสหรัฐอเมริกา ซึ่งได้การยอมรับและใช้เป็นมาตรฐานสากลเพื่อความเชื่อมั่นในด้านความสะอาดให้กับทั่วโลก
แต่ยังไงก็ตามคลีนรูมก็มีข้อจำกัดอีกเช่นกัน...
เมื่อใช้ไปถึงช่วงเวลาหนึ่ง อุปกรณ์และโครงสร้างต่างๆย่อมเสื่อมโทรมเป็นธรรมดา เพื่อเป็นการไม่ให้เกิดปัญหาการรั่วไหลของอากาศ ต้องหมั่นตรวจเช็คสภาพและตรวจสอบความสะอาดของห้องอยู่สม่ำเสมอ
“ Cleanroom แห่งแรกถูกใช้ในปี ค.ศ.1960 โดย Willis Whitfield นักฟิสิกส์ชาวอเมริกัน”Reference :
• ASHARE Handbook HVAC-Applications 2011
• Conversion of operating theatre from positive to negative pressure environment : www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7114868/
(the construction of a negative pressure operating theatre at a hospital in Hong Kong.)