email-icon [email protected]
phone-icon + 66.(0)2.995 7470 – 1
logo

Cleanroom

  • Home
  • /
  • ห้องความดันลบ คืออะไร สำคัญอย่างไร? กับการแยกผู้ป่วย Covid-19

ห้องความดันลบ คืออะไร สำคัญอย่างไร? กับการแยกผู้ป่วย Covid-19

ห้องความดันลบ คืออะไร สำคัญอย่างไร? กับการแยกผู้ป่วย Covid-19

ห้องความดันลบ คืออะไร?

ห้องความดันลบ หรือ ห้องแรงดันลบ (Negative Pressure Room) เป็น ห้องคลีนรูม (Cleanroom) ประเภทหนึ่ง โดยเป็นห้องสะอาดหรือห้องปลอดเชื้อที่มี ความดันภายในห้องเป็นลบ หรือที่เรียกในทางการแพทย์อีกชื่อหนึ่งว่า ห้องแยกผู้ป่วยเดี่ยวความดันลบ (Negative Pressure Isolation Rooms) นั่นเอง
 

Negative-Pressure-Cleanroom, ห้องคลีนรูม, แผนภาพห้องคลีนรูมความดันลบ

ห้องความดันลบทำงานอย่างไร?

ห้องคลีนรูมความดันลบ (Negative Pressure Cleanroom) คือห้องที่มีการจ่ายอากาศเข้าไปให้น้อยกว่าภายนอก เพื่อให้อากาศถูกเก็บไว้ภายใน เหมาะสำหรับเป็นห้องแยกโรคผู้ป่วยติดเชื้อเดี่ยว ที่มีการปรับความดันภายในห้องให้ต่ำกว่าภายนอก เพื่อไม่ให้อากาศภายในห้องที่ปนเปื้อนเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมแพร่กระจายไปภายนอกห้อง รวมทั้งกักอากาศภายในห้องไว้ และปล่อยให้อากาศภายนอกไหลเข้าสู่ห้องผู้ป่วยได้
 

" Negative Pressure Room เหมาะสำหรับเป็นห้องแยกผู้ป่วย Covid-19 และผู้ป่วยโรคติดต่อทางอากาศอื่นๆ เช่น วัณโรคปอด (TB Tuberculosis) ไข้หวัดนก H5N1 MERS ฯลฯ "


โดยห้องคลีนรูมความดันลบ (Negative Pressure Cleanroom) อาศัยการทำงานร่วมกับ HVAC System ที่ประกอบไปด้วยแผ่นกรอง HEPA Filter หรือ ULPA Filter (แล้วแต่ระดับความสะอาดที่ต้องการ) เพื่อกรองให้อากาศภายในสะอาด และเพื่อไม่ให้เชื้อไวรัสออกสู่ภายนอก รวมไปถึงการรักษาค่าความดันภายในห้องคลีนรูมแรงดันลบด้วยการติดตั้งร่วมกับประตูสุญญากาศ (Hermetic Door)

1) HVAC System และ HEPA Filter ระบบที่รักษาแรงดันและความสะอาดภายในห้องคลีนรูม

อากาศในห้องคลีนรูมถูกแบ่งเป็นหลายแบบ ได้แก่ 

  • Supply Air (SA) คือ อากาศที่จ่ายเข้าห้องคลีนรูม 
  • Exhaust Air (EA) คือ อากาศที่จ่ายจากห้องคลีนรูมออกสู่ด้านนอก 
  • Outside Air (OA) หรือ Make-up Air คือ อากาศที่อยู่ภายนอกห้องคลีนรูม
  • Return Air (RA) คือ อากาศที่หมุนเวียนออกจากห้องคลีนรูมแล้วผ่านการกรองและถูกจ่ายเข้าสู่ภายในห้องคลีนรูมอีกครั้ง จุดประสงค์ส่วนใหญ่เพื่อการประหยัดพลังงาน

Negative-Pressure-Cleanroom, ห้องคลีนรูมความดันลบ, airflow, การไหลของอากาศ

แผนภาพของระบบ HVAC ในห้องผ่าตัด โดย A คือ แผ่นกรอง (Filter) B คอยล์เย็น C คอยล์ร้อน D พัดลม E คือ HEPA filter และ F คือ ท่อลมส่งอากาศกลับเข้าห้องผ่าตัด (Return air vent)
 

การที่จะออกแบบให้เป็นห้องคลีนรูมแรงดันลบได้ ต้องออกแบบให้ EA > SA คือ อากาศที่จ่ายออกสู่ด้านนอกมีค่ามากกว่าอากาศไหลที่เข้าไป เพื่อให้อากาศไหลเข้ามาแทนอากาศที่โดนดูดออกไป* และไม่ดันอากาศออกภายนอกห้องโดยไม่ได้ตั้งใจ โดยทำงานร่วมกับ HVAC System ซึ่งเป็นระบบระบายอากาศ นอกจากนี้ห้องคลีนรูมแรงดันลบต้องใช้แผ่นกรอง (Filter) เพื่อกรองและป้องกันสิ่งแปลกปลอมที่จะหลุดออกมาภายนอกอีกด้วย

*ตามหลักการไหลเวียนของอากาศ (Air Flow) ซึ่งอากาศที่มีความหนาแน่นมากกว่าจะถ่ายเทไปยังบริเวณอากาศน้อยกว่า

diagram-negative-pressure-cleanroom, แผนภาพห้องคลีนรูมแรงดันลบ

สามารถติด Filter (ทั้ง HEPA Filter หรือ ULPA Filter ก็ได้) ในระบบ HVAC หรือติดอยู่ที่ AHU* Fan ทั้งบริเวณก่อนอากาศเข้าห้องคลีนรูม และก่อนออกจากห้องคลีนรูม ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับค่าความปลอดภัยและความสะอาดที่ต้องการ

*Air Handling Unit (AHU) เป็นระบบปรับและหมุนเวียนอากาศ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ HVAC System โดยเป็นส่วนประกอบสำคัญในการควบคุมอุณหภูมิ ความชื้น การปรับอากาศ ฯลฯ

และที่สำคัญ ในการสร้างห้องคลีนรูมแรงดันลบเพื่อกักกันโรคติดต่อร้ายแรง (Dangerous Communicable Disease) ส่วนใหญ่จะไม่มีการใส่ระบบ Return Air เข้าไป จะปล่อยให้อากาศสะอาดไหลเข้าไปเพียงอย่างเดียว เพื่อความปลอดภัยและป้องกันการแพร่ระบาดอย่างเข้มงวด

airlock negative pressure cleanroom ห้องคลีนรูมแรงดันลบนอกจากนี้ยังสามารถสร้างห้อง Airlock เพื่อป้องกันความผิดพลาดจากระบบ Filter หรือ HVAC เพื่อการป้องกันอีกขั้นหนึ่งในกรณีของห้องคลีนรูมแรงดันลบเพื่อกักกันโรคร้ายแรงอีกด้วย

 

2) การใช้ประตูสุญญากาศ (Hermetic Door) เพื่อรักษาความดันภายในห้องคลีนรูมแรงดันลบ 

ประตูสุญญากาศ เป็นประตูขนาดใหญ่ที่ถูกออกแบบมาเพื่อกันไม่ให้อากาศไหลเวียนเข้าไปภายในห้อง เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อโรคและแบคทีเรียแพร่ออกมาสู่ภายนอก

ประตูสุญญากาศ, ประตูห้องผ่าตัด, Hermetic-door, negative-pressure-cleanroom, ห้องคลีนรูมแรงดันลบนอกจากนี้ยังสามารถใส่แผ่นตะกั่วเพื่อป้องกันรังสี ซึ่งสามารถนำไปใช้ในห้อง X-ray หรือห้องสแกนด้วยเครื่องมือต่างๆ โดยการใช้ประตูสุญญากาศร่วมกับห้องคลีนรูมจะช่วยรักษาสภาวะแรงดันลบ (Negative Pressure) ให้แก่ห้องคลีนรูมได้ 

อ่านเรื่อง Hermetic Door เพิ่มเติมที่นี่

 

3) แคปซูลเคลื่อนย้ายผู้ป่วยความดันลบ (Patient Isolation Capsule) การเดินทางของผู้ป่วย Covid-19 ไปโรงพยาบาล โดยไม่ทำให้เชื้อโรคแพร่กระจาย

แคปซูลเคลื่อนย้ายผู้ป่วยความดันลบ, Patient-Isolation-Capsuleแคปซูลเคลื่อนย้ายผู้ป่วยความดันลบ
(Patient Isolation Capsule)

ในการส่งตัวผู้ป่วยจากสถานที่ที่พบเจอมายังห้องความดันลบที่โรงพยาบาล จะใช้ ‘แคปชูลเคลื่อนย้ายผู้ป่วยติดเชื้อความดันลบ (Isolation Capsule)’ โดยผู้ป่วยที่ติดเชื้อโควิด-19 จะนอนอยู่บนเตียงเคลื่อนย้ายผู้ป่วยที่มีโดมคล้ายกับแคปซูล อากาศภายในแคปซูลขนย้ายจะถูกดูดออกและกรองผ่านเครื่องกรองเชื้อโรค โดยมีหลักการทำงานเดียวรูปแบบกันกับห้องคลีนรูมความดันลบ (Negative Pressure Cleanroom)

hepa-fliterหลักการทำงาน/กระบวนการทำงาน
รถเข็นพร้อมฝาครอบความดันลบสำหรับเคลื่อนย้ายผู้ป่วย

หลักการของห้องความดันลบสำหรับเคลื่อนย้ายผู้ป่วยโควิด-19 คือ การใช้ระบบการกรองอากาศผ่านพัดลมดูดอากาศ แผ่นกรองอากาศ HEPA Filter ผ่านบริเวณใต้เตียงแคปซูลผู้ป่วย อากาศภายในแคปซูลนี้มีความดันที่ต่ำกว่าอากาศภายนอก จึงทำให้อากาศไม่สามารถไหลออกจากแคปซูลเมื่อมีการเปิด-ปิดแคปซูล

ปัจจุบันได้มีการศึกษาและพัฒนาความรู้ทางด้านการออกแบบ ระบบการระบายอากาศเพื่อประยุกต์ใช้ในอุปกรณ์ทางการแพทย์สำหรับโรงพยาบาล จะเห็นได้ว่า Negative Pressure Cleanroom มีความสำคัญกับสถานการณ์โควิด-19 (Covid-19) เป็นอย่างมาก นอกจากนี้ยังมีนวัตกรรมหรือเทคโนโลยีใหม่ๆ เกิดขึ้นมากมายเพื่อรองรับทุกความเป็นไปได้ และเตรียมตัวพบกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นได้ในอนาคต